"Brede en hoopvolle benadering van jeugdzorg nodig" - HU.nl
07 december 2017
07-12-2017
Hoe kan de jeugdzorg effectiever worden? Lector dr. Saskia A.M. Wijsbroek en bijzonder lector prof. dr. Micha de Winter van het nieuwe lectoraat Jeugd van Hogeschool Utrecht (HU) houden zich met het antwoord op deze vraag bezig, in samenwerking met werkveld en onderwijs. Zij pleiten voor een brede benadering van de zorg voor de jeugd. Op 7 december hielden de beide lectoren hun openbare les.
De vraag naar professionele jeugdzorg stijgt al jaren en de problematiek wordt steeds complexer. Met als gevolg steeds langere wachtlijsten en kosten die uit de hand lopen. Sinds 2015 ligt de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg bij gemeenten. Maar dit leidt nog onvoldoende tot positieve ontwikkelingen. De lectoren Micha de Winter en Saskia Wijsbroek van het nieuwe lectoraat Jeugd willen daarom dat de doelen van de jeugdzorg breder worden en dat meer partijen betrokken worden bij het vinden van oplossingen.
Breder blikveld
De problemen waarmee professionals in de jeugdhulp en jeugdzorg te maken krijgen, zijn vaak heel complex. Gedrags- en opvoedingsproblemen staan namelijk meestal niet op zichzelf, maar hebben bijna altijd te maken met de sociale en maatschappelijke omgeving waarin ouders kinderen grootbrengen. Zo blijkt uit een recent rapport van Kinderombudsvrouw prof. dr. Margrite Kalverboer (als referent aanwezig bij deze openbare les) dat armoede een grote impact heeft op opvoeding en ontwikkeling van kinderen en jongeren. Voor de hulpverlening betekent deze verwevenheid van maatschappelijke en pedagogische problemen dat een breder blikveld nodig is. De beschikbare wetenschappelijke kennis moet worden aangevuld met de inzichten die ouders en kinderen vaak zelf hebben, over de manier waarop sociale omstandigheden hun dagelijkse wel en wee en hun veerkracht beïnvloeden. Het is aan moderne jeugdzorg-professionals om zulke inzichten met elkaar te integreren. Voor beleidsmakers en de (lokale) politiek betekent het dat er nog meer ?ontkokerd? moet worden. De huidige transformatie van de jeugdzorg heeft pas kans van slagen als, in plaats van de traditionele beleidsdomeinen, de dagelijkse ervaringen van gezinnen met problemen centraal komen te staan, aldus de lectoren.
Hoopvolle sociale pedagogiek
Bijzonder lector prof. dr. Micha de Winter pleit voor een hoopvolle sociale pedagogiek: ?Hoop en optimisme ontbreken bijna geheel in het gemedicaliseerde denkkader binnen de jeugdzorg. Jonge mensen hebben hoop en optimisme nodig. Als je kinderen van jongs af aan weet mee te geven dat ze ertoe doen, dat ze erbij horen, dat de samenleving ook op hén zit te wachten, dan wakker je de motivatie aan om zich te willen inspannen, te werken aan doelen, te willen leren en een bijdrage aan de maatschappij te willen leveren. Maar als je als kind niet hoopvol naar de toekomst leert kijken, als je niet leert zien dat er voor jou een rol is weggelegd en dat er iets positiefs van je verwacht wordt, dan is de kans groot dat je bij de pakken neer gaat zitten, dat je boos, verdrietig, bang of wanhopig wordt.?
Samen beslissen
?Samen beslissen over hulp veronderstelt dat professionals samen met jeugdigen en hun gezinnen beslissen over maatwerk. Dus geen paternalisme?, stelt lector dr. Saskia A.M. Wijsbroek. ?We hebben een integrale benadering nodig wanneer het doel is om álle kinderen en jongeren optimale ontwikkelingskansen te bieden. Het is de taak van jeugdzorg, jeugdbeleid, onderwijs en loopbaanbegeleiding samen om jonge mensen naar zelfstandig en actief burgerschap te begeleiden. En om zo bij te dragen aan een samenleving die levenskwaliteit voor álle kinderen en jongeren hoog in het vaandel heeft.?
Kennis vermeerderen en toepassen
Het lectoraat Jeugd wil wetenschappelijke kennis, ervaringskennis van burgers en praktijkkennis van professionals combineren. Jeugdigen, ouders en gezinsleden, vrijwilligers, professionals (in opleiding), docenten, onderzoekers, beleidsontwikkelaars, -adviseurs, en -regisseurs, bestuurders en toezichthouders leveren daaraan allemaal een bijdrage. De focus van het lectoraat ligt op drie gebieden: werkzame factoren voor een gezond opvoedings- en ontwikkelingsklimaat herkennen en stimuleren; mogelijkheden van jeugdigen en hun gezinsleden ontrafelen en versterken; en professionaliteit verbreden en verdiepen. Het initiatief voor de start van het HU-lectoraat Jeugd per 1 september 2016 is door de provincie Utrecht en de HU gezamenlijk genomen. Bijdragen aan de kwaliteit van lokale en (boven)regionale jeugdhulp in de zes Utrechtse jeugdregio?s in de provincie Utrecht is daarom een van de doelstellingen van het lectoraat.
De titel van de openbare les van Saskia Wijsbroek en Micha de Winter is: ?Zorg voor jeugd is veelgevraagd. Over de rol van jeugdprofessionals in een veranderend (ont)zorglandschap?. Het lectoraat Jeugd is ondergebracht bij het Kenniscentrum Sociale Innovatie van Hogeschool Utrecht.