HU en HAN zoeken naar nieuwe vormen burgerparticipatie - HU.nl
18 december 2017
18-12-2017
Burgers lijken niet erg betrokken bij lokale politiek. Tenminste, als je kijkt naar verkiezingsuitslagen en de opkomst bij inspraakavonden. Maar betrokkenheid en participatie kennen meer vormen. Hogeschool Utrecht en de HAN onderzoeken samen met Citisens en gemeenten hoe zij burgers op nieuwe manieren kunnen betrekken.
De opkomst bij lokale verkiezingen is bijna altijd gering. Steeds minder mensen zijn lid van een politieke partij. Formele instrumenten van burgerparticipatie, zoals het referendum of de verordening burgerinitiatief, blijven goeddeels onbenut. Op informatie- en inspraakavonden van de gemeente verschijnen maar weinig mensen, en dat zijn vaak ?the usual suspects?. Tegelijkertijd groeit de groep burgers die meer zeggenschap over hun directe leefomgeving zouden willen, en zich veelal op andere manieren willen uitlaten over lokaal beleid. Bijvoorbeeld met behulp van digitale communicatiemiddelen.
Vrijwilligers
?Burgerparticipatie is in strakke vormen gegoten?, zegt Lotte Willemsen, lector Crossmedia Business aan Hogeschool Utrecht. ?Maar niet iedereen is in de gelegenheid om een informatie- of inspraakavond te bezoeken. Dat wil niet zeggen dat burgers niet betrokken zijn.? Dat blijkt wel uit de bevindingen van onderzoeksbureau Citisens, dat onderzoek deed naar lokale betrokkenheid onder tienduizend huishoudens. ?Citisens heeft laten zien dat er veel verschillende vormen van betrokkenheid zijn?, zegt Willemsen. ?Er zijn bijvoorbeeld genoeg ouders die wel willen meedenken over lokaal beleid, maar niet om acht uur een inspraakavond kunnen bijwonen.?
Brief
Citisens ontwikkelde een betrokkenheidsmodel dat laat zien welke groepen mensen rondom welke thema?s betrokken willen worden, en op wat voor manier. Dat model vormt het uitgangspunt van een nieuw onderzoeksproject van het lectoraat Online interactie van Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), waar het Crossmedialab van Hogeschool Utrecht aan meewerkt. Willemsen: ?Gemeenten zetten vooral traditionele communicatiekanalen in, zoals formele brieven en huis-aan-huisbladen. Zij merken dat het zenden van zulke formele boodschappen geen betrokkenheid en samenwerking oplevert. Wij onderzoeken hoe gemeenten burgers kunnen betrekken op een manier die bij hen past.?
Menselijke maat
Behalve beide hogescholen en onderzoeksbureau Citisens werken ook twee gemeenten aan het onderzoek mee: Utrecht en Overbetuwe. De onderzoekers gaan in elke gemeente experimenteren met communicatiestrategieën die aansluiten bij de verschillende betrokkenheidsprofielen. Willemsen: ?We onderzoeken welke communicatiemiddelen en welke tone of voice mensen activeren om mee te denken over een thema dat op de agenda van de gemeente staat. Dat noemen we ?living labs?. Het sluit uitstekend aan bij een van de thema?s binnen mijn lectoraat: digitaliseren met de menselijke maat. Onze expertise is het vertalen van data naar producten, diensten en oplossingen, en die continu blijven optimaliseren om aan te sluiten op de behoeften van mensen.?
Behoefte
Volgens Willemsen staat burgerparticipatie zowel in de wetenschap als bij overheden hoog op de agenda. Willemsen: ?Dit consortium is een unieke groep partijen waarin verschillende disciplines samenkomen: communicatieprofessionals, dataspecialisten, specialisten in buurt- en burgerparticipatie en lokale overheden. We denken expliciet niet vanuit media en middelen, maar vanuit de behoefte van burgers. Zo bewegen we weg van die eendimensionale kijk op betrokkenheid.?
Het project kreeg onlangs een SIA KIEM-subsidie toegekend. Het onderzoeksteam bestaat uit Lotte Willemsen en Thijs Waardenburg, respectievelijk lector en onderzoeker Crossmedia Business aan de HU, en Christine Bleijenberg, promovenda HU-lectoraat Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein. Vanuit de Hogeschool Arnhem-Nijmegen zijn Renée van Os, associate lector Online Interactie, en Els van der Pool, lector Human Communication Development betrokken.