School kleine rol in bijbrengen digitale vaardigheden
17 november 2017
School kleine rol in bijbrengen digitale vaardigheden
Jongeren zijn minder digitaal vaardig dan ze zelf denken. De meeste jongeren hebben bijvoorbeeld moeite met het inschatten van betrouwbare informatie. Dat blijkt uit twee complementaire onderzoeken die bij de start van de Week van de Mediawijsheid, 17 november, zijn gelanceerd: de ?Monitor Jeugd en Media 2017? van Kennisnet en ?Vanzelf Mediawijs? 2017? van Mediawijzer.net. De onderzoeken laten ook zien dat de school nu slechts een kleine rol speelt in het bijbrengen van digitale vaardigheden.
Jongeren doen hun vaardigheden vooral in hun vrije tijd op en ervaren daarbij weinig uitdaging. De sociale omgeving waarin zij opgroeien is daardoor van grote invloed op de manier waarop zij met media omgaan. Er dreigt hierdoor een kloof te ontstaan tussen kinderen met hoger opgeleide ouders en kinderen met lager opgeleide ouders, aldus Remco Pijpers, strategisch adviseur digitale geletterdheid bij Kennisnet en verantwoordelijk voor de ?Monitor Jeugd en Media?. Volgens hem is het goed dat digitale geletterdheid een vast onderdeel van het curriculum wordt. Kennisnet merkt dat scholen werk willen maken van het thema, maar nog zoeken naar effectieve manieren om dat te doen. Op 24 november lanceert Kennisnet daarom het Handboek Digitale Geletterdheid, speciaal bedoeld voor schoolleiders en schoolbestuurders.
Monitor Jeugd en Media
De onderzoekers van de Monitor Jeugd en Media, uitgevoerd door Kennisnet in samenwerking met de Universiteit Twente, ontdekten dat er een significant verschil zit tussen het niveau waarop leerlingen hun eigen vaardigheden beoordelen en hun vaardigheden in de praktijk. Veel van hen hebben vooral moeite met het zoeken op internet en het op waarde schatten van informatie. Ook blijkt uit de monitor dat slechts 7 procent van de jongeren alles, of bijna alles, op het gebeid van digitale vaardigheden op school heeft geleerd.
Vanzelf Mediawijs? 2017
Jongeren geven in het onderzoek van Mediawijzer.net aan dat het onderwijs te weinig aansluit bij hun belevingswereld. ?In aanloop naar de komende curriculumherziening, waar digitale geletterdheid een verplicht onderdeel wordt, kunnen scholen dan ook alle hulp gebruiken?, aldus Mary Berkhout, programmadirecteur van Mediawijzer.net. Berkhout merkt dat jongeren vaak met veel vertrouwen naar hun eigen vaardigheden kijken. ?Voor een deel is dat terecht, maar handig met media maakt nog niet mediawijs. Het is belangrijk dat het gesprek tussen jongeren, ouders en professionals op gang komt. Zodat jongeren inzien dat ze echt nog wel wat te leren hebben, en docenten en ouders beter zicht krijgen op de stappen die zij daarbij nog moeten zetten. Bijvoorbeeld door het vaker over onderwerpen te hebben die aansluiten bij de belevingswereld van jongeren.?
Ook dit onderzoek laat zien dat school slechts een summiere rol speelt in het digitaal wijzer maken van leerlingen: 59 procent van de ondervraagde jongeren geeft aan op school nauwelijks iets te hebben opgestoken over mediawijsheid.
Rol sociale omgeving
De sociale omgeving waarin jongeren opgroeien, speelt nu een zeer grote rol in de digitale vaardigheden die ze opdoen. Uit beide onderzoeken blijkt dat lager opgeleide jongeren of jongeren uit gezinnen met lager opgeleide ouders die thuis of in hun vrije tijd minder aandacht hebben voor digitale vaardigheden hierdoor een belangrijke aandachtsgroep vormen. Volgens Pijpers is het nodig beter zicht te krijgen op de verschillen tussen leerlingen die wél overbrugbaar zijn en welk lesmateriaal daaraan kan bijdragen. ?We weten nu in elk geval dat aandacht voor basale digitale informatievaardigheden nog belangrijker is dan werd gedacht. Aanzienlijk belangrijker dan programmeren?, aldus Pijpers.
Over beide onderzoeken
De tweejaarlijkse ?Monitor Jeugd en Media? van Kennisnet en de Universiteit van Twente brengt het mediagebruik onder jongeren tussen 10 en 18 jaar in kaart. De monitor meet onder andere het bezit van beeldschermmedia onder jongeren, het gebruik van die media voor schoolwerk en de opvattingen die jongeren hebben over mediagebruik. Voor het eerst brengt de monitor nu ook de resultaten uit een onderzoek naar de digitale vaardigheden van jongeren. Een zelfrapportage werd ingevuld door meer dan 1600 jongeren en een praktische toets over informatievaardigheden werd ingevuld onder meer dan 1000 jongeren.
Met ?Vanzelf Mediawijs? 2017? is samen met de jongeren onderzoek gedaan en zo dieper ingegaan op de belevingswereld van jongeren, de invloed van ouders en professionals op hun mediawijsheid en de mediawijze vaardigheden die ze als vanzelf opdoen; alleen of samen met leeftijdsgenoten. Via een originele onderzoeksopzet waarbij gebruik is gemaakt van gamification en co-creatie zijn de jongeren ? in de leeftijdsgroep 12 t/m 15 ? zelf nadrukkelijk bij dit onderzoek betrokken. Hierdoor weten de onderzoekers bijvoorbeeld beter hoe jongeren tegen het huidige onderwijsaanbod aankijken en welke onderwerpen volgens hen hierin te weinig aan bod komen. Het onderzoek, in opdracht van Mediawijzer.net uitgevoerd door The Choice Marktonderzoek & Advies, bestaat onder andere uit een online enquete waaraan meer dan 1000 jongeren deelnamen.
De Week van de Mediawijsheid 2017
Van 17 tot en met 24 november 2017 vindt de Week van de Mediawijsheid plaats. Het thema luidt: ?Generatie Media: samen mediawijs?. De campagneweek start met het Mediawijsheid Debat op vrijdag 17 november in het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en wordt op vrijdag 24 november afgesloten met de Onderwijsconferentie digitale geletterdheid van Kennisnet in samenwerking met Beeld en Geluid, Mediawijzer.net en SLO, eveneens in Beeld en Geluid. Tijdens de week roept Mediawijzer.net docenten, professionals, ouders, kinderen en jongeren op om zowel thuis als in de klas samen in gesprek te gaan over ons online gedrag en mediawijze vaardigheden.
Downloads en links
www.weekvandemediawijsheid.nl
Gepubliceerd op: 17 november 2017
Printvriendelijke versie van deze pagina
Thema's Mediawijsheid
Doelgroep(en) Voortgezet onderwijs
Deel dit artikel
Jaargids PO (2017-2018) (Met agenda en professionaliseringsaanbod)
Meer informatie