Prof. Jenny Slatman: begrip ‘geest’ in gezondheidszorg niet adeq..
21 november 2017
Prof. Jenny Slatman: begrip ?geest? in gezondheidszorg niet adequaat en verwarrend
PERSBERICHT - 21 november 2017 In ons alledaagse taalgebruik, maar vooral binnen de gezondheidszorg wordt er over mensen gesproken alsof zij uit een lichaam en een geest bestaan, als twee verschillende entiteiten. Dit van oorsprong filosofische onderscheid wordt in de medische wetenschap vreemd genoeg letterlijk genomen. Onverklaarbare klachten heten dan psychisch, een verschijnsel dat we psychologisering noemen. Bij neurologisering wordt er aangenomen dat alle klachten veroorzaakt worden door een disbalans in de hersenen. Hoogleraar Medical Humanities Jenny Slatman betoogt in haar oratie op 24 november dat deze beide verklaringsmodellen vaak niet adequaat zijn omdat ze uitgaan van een zeer beperkt begrip van lichaam en lichamelijkheid. Zij roept op het begrip ?geest? in de gezondheidszorg te schrappen.
Dit onderscheid tussen lichaam en geest vinden we al bij de 17e
eeuwse filosoof Descartes, maar bij hem kwam dat voort uit een filosofische
denkoefening en had het weinig van doen met het alledaagse leven of met
gezondheidsproblemen.
Het wonderlijke is nu dat het in onze geneeskunde wel een probleem is
geworden. Dit heeft met taal te maken. Het spreken van een onderscheid tussen
lichaam en geest heeft ertoe geleid dat er binnen de gezondheidszorg ook echt
vanuit wordt gegaan dat er in de realiteit zo?n onderscheid is: dat mensen
daadwerkelijk uit een stukje lichaam en een stukje geest zouden bestaan. Somatische onverklaarde
klachtenDe opvatting van een dergelijk gespleten realiteit brengt nogal wat
problemen met zich mee. Om deze ?onverklaarde? klachten toch te duiden wordt er
gauw vanuit gegaan dat de oorzaak ervan psychisch moet zijn. Zo laat het
fenomeen SOLK (somatisch onverklaarde lichamelijke klachten) zien dat het
veronderstelde lichaam-geest onderscheid uitloopt in een impasse, en zelfs in
een virulente politieke strijd, met vooralsnog alleen maar verliezers. Het is volgens Slatman van groot belang dat ze een breder begrip van
lichamelijkheid kunnen ontwikkelen. Omdat de term ?geest? ons het zicht
belemmert op de concrete lichamelijke ervaringen van mensen stelt Slatman voor
dit woord te schrappen uit het woordenboek van de gezondheidszorg.Filosofe
Jenny Slatman (1969) werkte van 2010-2016 als
universitair hoofddocent aan Maastricht University, waar ze de onderzoeksgroep Bodily Integrity of Blemished Bodies
leidde dat gefinancierd werd door een NWO-Vidi beurs. Van 2004-2010 was ze ook
al verbonden aan Tilburg University, als universitair docent bij het
departement Filosofie van de Tilburg School of Humanities. Sinds 1 januari is
zij benoemd als hoogleraar Medical Humanities bij de Tilburg School of
Humanities. In februari 2017 werd haar een NWO-VICI beurs toegekend.Noot voor de pers Hoogleraar
Jenny Slatman houdt haar oratie op 24 november in de aula van de Universiteit. De
oratie is getiteld: De geest
voorbij: Geesteswetenschappelijke reflecties op gezondheidszorg. Voor meer informatie kunt u
contact opnemen met woordvoerder Tineke Bennema, tel. [klik hier voor het telefoonnummer] of via
'(persvoorlichters@tilburguniversity.edu)'