Leven lang ontwikkelen in de versnelling?
28 november 2019
De Leven Lang Ontwikkelen conferentie van woensdag 27 november was volledig volgeboekt. In vijftig deelsessies werden vele manieren en instrumenten gepresenteerd om aan de slag te gaan met leven lang ontwikkelen. Minister Van Engelshoven wil ‘in de versnelling’.Bij de opening neemt filosoof Lammert Kamphuis de vijfhonderd aanwezigen mee naar het Japanse eiland Okinawa. Daar leven de meeste honderdjarigen ter wereld. Met dank aan de levensfilosofie ‘Ikigai’: doen waar je van houdt, waar je talent voor hebt en waarmee je een verschil maakt. Kamphuis vergelijkt dit gekscherend met de situatie in Nederland, waar je carrière maakt tot je iets doet waar je a) nooit voor geleerd hebt en b) niet goed in bent.
Met de veranderingen in de maatschappij die op ons afkomen, kunnen we wel meer Ikigai gebruiken, zo wil Kamphuis maar zeggen. Die veranderingen zijn in het mbo waarschijnlijk het grootst, stelt SER-voorzitter Mariëtte Hamer: ‘De komende jaren verdwijnt 15 procent van de mbo-banen door automatisering, terwijl nog eens 30 procent inhoudelijk sterk gaat veranderen. Dat maakt de urgentie van een leven lang ontwikkelen wel duidelijk. Voor het mbo, het bedrijfsleven, de overheid en voor de mensen zelf.’
In de deelsessies keren onderwerpen als techniek en de energietransitie vaak terug. Om aan het werk te blijven zijn nieuwe vaardigheden nodig. Die vereisen bij- of omscholing en het mbo is daar de aangewezen partner voor, aldus Bram Loog en Judith van Heeswijk (SBB en Techniek Nederland). Mbo-scholen ontwikkelen hier mbo-certificaten voor, die de verworven vaardigheden aantonen. Hiervan zijn er inmiddels 14 ontwikkeld, op korte termijn komen er daar nog 24 bij. De zaal is geïnteresseerd, al zijn er wel vragen over de financiering, met name voor kleinere MKB-bedrijven. En er zit wat wrijving tussen wat werknemers in de praktijk hebben geleerd en wat ze gecertificeerd (kunnen) krijgen.
Halverwege de dag lanceren Carlo Segers (Friesland College) en Rob Schuur (Noorderpoort Groningen) het eerste practoraat Leven Lang Ontwikkelen. Het practoraat gaat onderzoek doen naar de doelgroepverschuiving binnen het mbo. Zeker in krimpgebieden komt de aanwas steeds minder uit het vmbo en steeds meer uit de groep werkenden. Schuur: ‘Daar zijn we als organisatie nog niet op ingericht, die mindset moeten we gaan ontwikkelen.’ Segers vult aan: ‘We gaan het MKB helpen om zich meer te gaan bezighouden met de inzetbaarheid van hun medewerkers over vijf jaar. Zonder dat het ze veel tijd kost, want die hebben ze niet.’
Vanzelfsprekend juicht de SER het practoraat toe. Zelf werkt de organisatie als aanjager van LLO aan een actie-agenda (voorheen doe-agenda). Dat betekent kennis uitwisselen, adviseren op het gebied van wet- en regelgeving en mensen met elkaar in contact brengen. Daarnaast verzamelt de SER goede voorbeelden. Dagvoorzitter Mariëtte Hamer heeft voor haar eigen sessie twee initiatieven uitgenodigd, waaronder Enexo Netbeheer in Zwolle. Remco Rooker vertelt: ‘Van onze duizend medewerkers gaat 10 procent binnen een jaar met pensioen. Dat is niet op te vullen met mensen met een elektrotechnische opleiding. Die zijn er veel te weinig.’ Enexo leidt daarom zelf mensen met affiniteit voor techniek op. Rooker: ‘Dick komt bijvoorbeeld uit de offset. Hij zat tien jaar zonder werk en plaatst nu acht slimme meters per dag. Als hij over drie jaar met pensioen gaat, doet hij dat vanuit een baan. Dat geeft hem en ons veel voldoening.’
Aan het eind van de dag blikt Hamer samen met minister Van Engelshoven terug. De minister volgde een aantal sessies en raakte geïnspireerd. Door de aanwezige energie en door de persoonlijke verhalen: ‘Het is fantastisch om te zien dat een 50-plusser nu een modulaire hbo-v opleiding volgt en dat echt leuk vindt. Verder gaan wij in de versnelling, daarbij meenemend wat werknemers en opleiders geregeld willen hebben.’ Tijdens haar eigen sessie hoorde Hamer dat de hooggeprezen, toekomstbestendige ‘hybride docent’ in zijn functioneren wordt dwarsgezeten door bestaande wet- en regelgeving. Kan de minister daar eens naar kijken, vraagt ze. Van Engelshoven denkt niet lang na: ’Gooi het maar bij mij op tafel.’
Bekijk hier een videoverslag van de conferentie